Ik vind heel veel dingen raar in het leven, maar bovenaan staat toch wel dat we geen les krijgen in hoe breinen en relaties daartussen werken. Hierdoor had ik jarenlang het idee dat dat iets is wat je gewoon hoort te weten. Maar nee! Iedereen doet maar wat! Op de paar mensen die van nature de sociale en emotionele intelligentie hebben om het zelf te snappen na, kloten we allemaal maar wat aan.
Daarom dacht ik, laat ik eens opschrijven wat ik geleerd heb, want dat had ik een paar jaar geleden graag willen lezen. Al had ik er dan waarschijnlijk niets mee gedaan.
Mijn meest behulpzame levensregel van het moment is:
Verwijt een ander pas iets als die redelijkerwijs kan weten dat ze je iets heeft aangedaan.
Deze regel helpt mij ZO ERG. Als het me lukt me eraan te houden.
Bijvoorbeeld: een collega belt je plat, ook als hij weet dat je vrij bent.
Ik kan daar goed pissig om worden, want iemand breekt in in iets waar hij geen recht op heeft, namelijk mijn vrije tijd. En ik voel me schuldig als ik niet opneem. En dan word ik dubbel pissig, want schuldig voelen is een vervelende emotie en die heb ik nu door hem. De lul.
Het gevolg is dat ik veel meer last heb van mijn reactie op de telefoontjes dan de telefoontjes zelf. En dat is goed nieuws, want aan mijn reactie kan ik makkelijk iets doen: opmerken dat die er is, het noteren als belangrijk signaal, en het dan loslaten omdat het zijn nut heeft gehad.
Mijn collega weet niet dat ik een hekel heb aan zijn telefoontjes want ik neem vaak vriendelijk op. Hij kan dus niet weten dat hij mij een rotgevoel bezorgt. Als ik hem dat ga verwijten is mijn rotgevoel pas opgelost als mijn collega iets verandert. Daar heb ik geen controle over, en hij is zich van geen kwaad bewust, dus dat gaat niet gebeuren. Ik schiet er daarom veel meer mee op door het hem niet te verwijten.
Wat ik wel kan doen is het in de toekomst proberen te voorkomen door de collega te vertellen dat ik het vervelend vind. Dan gaat het eerst nog tien keer mis, niet uit onwil maar uit onkunde. Uiteindelijk heb je ofwel de situatie opgelost door goede opvoeding, ofwel het blijkt dat hij werkelijk een zelfgecentreerde eikel is die vindt dat hij recht op je heeft zodra het hem uitkomt. Dan mag je heerlijk medicinaal zeiken bij je partner EN je collega aangeven bij z’n manager, wat allebei veel leuker is dan stilletjes zitten stomen over een rotsituatie.
De “redelijkerwijs” in “verwijt een ander pas iets als die redelijkerwijs kan weten dat ze je iets heeft aangedaan” is een krachtige nuance. In bijna alle gevallen betekent het dat je niet voor iemand anders in moet vullen wat haar percepties en motivaties zijn, maar haar moet vertellen dat iets vervelend voor je is. Soms mag je er op basis van culturele afspraken vanuit gaan dat iemand het sowieso weet, zoals wanneer een caissière je in plaats van je bonnetje te geven met een bezemsteel op je hoofd gaat slaan. Daar hoef je niet eerst over in gesprek.
Het is ook absoluut geen regel die betekent dat je dingen passief over je heen moet laten komen of alles maar moet accepteren. Ik druk mijn boosheid op iemand niet weg omdat ik boosheid verkeerd vind, maar omdat het mij niet helpt. Het opvatten als signaal dat er actie nodig is helpt mij WEL. Als dat signaal duidelijk is kost het verwijten me alleen nog maar energie en denktijd, die ik ook kan besteden aan taart bakken.
Deze levensregel is een subregel van “je hebt alleen controle over jezelf”, maar die is best lastig. Vandaar dat ik met een concrete implementatie begin. Wat is jouw (op dit moment) belangrijkste levensregel?
