Archive for the ‘Voeder een vega’ Category
December 26th, 2011
Eerste Kerstdag vierden we bij een broer van Meneer Omnivoor en diens vriendin, met de ganse familie Omnivoor (pake, beppe, vier kinderen plus aanhang en vijf kleinkinderen) en de familie van schoonzus (ouders, broer en vriendin van broer). Het eerste wonder was dat het allemaal in de woonkamer paste.
Verder hebben ze het verpest voor alle niet-veganisten in mijn omgeving, want het kan dus, koken voor dertien alleseters, vijf dwergen en een vega. Ik ga mijn verwachtingen maar wat opschroeven ;)
Het hoofdgerecht was stoofpot, met daarnaast zoveel bijgerechten dat het nauwelijks paste (zuurkool, rode kool, sperzieboontjes, aardappelpuree (met sojamelk en margarine), en dan ben ik er waarschijnlijk een paar vergeten) met een vega-vriendelijke stoofpot erbij, in zulke hoeveelheden dat het ook nog een bijgerecht voor de rest was. Dus geen “wat ben JIJ nou aan het eten”-verbazingen. En als toetje had ik aardbeienijs (lekk0r).
Het voorgerecht en de soep hadden ze naar ons gedelegeerd, en werden met gepast enthousiasme ontvangen (we hebben nog voor een week soep en hummus, maar dat lag niet aan de eters).
Driewerf hulde aan de kok en zijn charmante assistente!
December 14th, 2011
Ah… kerst.
Eten is natuurlijk niet het belangrijkste aan kerst (dat is de locatie vinden waar ik mijn lange knokige lijf, dat in de 24 uur daarvoor vier of vijf diensten heeft gezongen, comfortabel kan deponeren zonder “prettig klimrek” uit te stralen naar de neefjes en nichtjes). Maar, laten we eerlijk zijn, het scoort hoog. En dan blijkt dat zuslief afgelopen jaar een veganist aan de haak heeft geslagen, of je neef ineens allergisch is voor alles-behalve-plantjes. Geen nood! Er leiden vele wegen naar Rome, waar Rome dan een metafoor is voor een vega in voedselcoma. Ook als je voor de rest met vlees kookt.
Wat algemene tips: alle vega’s realiseren zich dat ze op een gemengd festijn komen, en dat daar ook vlees en zuivel zal zijn. Er is echter vlees en vlees. Als het enigszins kan, sla dan de volledige dieren over (een kalkoen, hele kip, konijn, …). Denk “Flappie” – veganisten hebben dat vaak met ieder beest, en dan helpt het als het niet al te herkenbaar is. Dit is het moment om eindelijk eens die beef wellington te maken!
Verder is eten een bijzonder sociaal gebeuren en zelfs als je volledig vrijwillig vega bent is het naar om al te zeer buiten de groep te vallen (tenzij, zoals ik bij een recent concert meemaakte, de groep het er hartgrondig en expliciet over eens is dat ze liever jouw muesli met sojamelk hadden gehad dan wat de opdrachtgever hen voorzette). Zorg dat de veganist, als er zelf opgeschept kan worden, precies weet wat wel en niet kan en doe er verder niet te expliciet over. (Als de eetgewoonten van één gast het interessantste onderwerp van de avond zijn ontploft er in jouw keuken duidelijk minder dan in de mijne.)
1. Rekruteer
De makkelijkste optie: rekruteer de veganist. Dan kan hij a) controleren dat alles goed gaat (houden ze van) en b) zelf meedenken over de veganistische knallers. Het is handig te onthouden dat je weinig aan veganisten hebt als het om vlees- of zuivelgerechten klaarmaken aankomt, want ze zullen er niet van proeven en hebben er vaak ook de ballen verstand van (iemand vroeg me een keer om te kijken of de speklappen al gaar waren. Dat werd een hilarische uitwisseling over de middellange afstand maar aan het eind waren ze helaas wel aangebrand). Laat de vega’s maar lekker groenten snijden.
2. Verdeel en heers
Ondanks hardnekkige geruchten over het tegengestelde kunnen omnivoren de meeste veganistische gerechten probleemloos eten. En dan dus niet geflambeerde tofu in zeewierwokkels met chiaseed-dressing maar frietjes (van zoete aardappel misschien?). Of gegrilde groenten. Of pompoensoep (serveer het in theekopjes en noem het een “knipoog naar een amuse” of zo).
Om maar aan te geven, veel bijgerechten zijn al bijna veganistisch. Dat gedeelte van de maaltijd kun je delen, terwijl de vleeseters gerustgesteld worden met een of ander vreselijk hoofdgerecht en de vega’s daar bijvoorbeeld een gevulde portobello soldaat maken. Die kunnen ze overigens zelf wel meenemen (dat valt niet onder de voorbehoudens van punt 5).
3. Belazer de boel
Deze vind ik stiekem heel leuk, maar zal geen gast-vega van je eisen (en anders zijn ze stom) want het is meestal ingewikkeld. Essentieel is dat de vega op de hoogte is, en degene bij wie deze hoort ook (die hebben wel eens beschermende neigingen). Je maakt iets geschift lastig vlees-achtigs als dit en halverwege het verorberen zal iemand opkijken en aan de veganist vragen “zeg, was jij niet…” waarop deze knikt en rustig doorsmikkelt. Opperste verwarring! Het is me twee keer gelukt en dat was zeer de moeite waard. Maar je moet er wel zin in hebben.
4. Potluck
Als jij al hebt uitgezocht hoe er zestien mensen in je woonkamer gaan passen en extra rollen WC-papier hebt ingeslagen gaat het wel ver om ook een hele maaltijd in een stijl die je niet gewend bent te koken. Dus laat dat lekker door de gasten doen. Verdeel soep, salade, toetje, en zoveel bijgerechten dat je geen hoofdgerecht meer nodig hebt, leg nog even uit dat kip geen plant is en geef ze een paar linkjes. Iedereen kan wel één gruwelijk lekker gerecht dat toevallig ook veganistisch is vinden. Gevolg: men voelt zich uiterst stoer en de vega kan ineens bij veel meer mensen terecht om bijgemest te worden. Nadeel is wel dat er mensen zijn die gewoon weigeren veganistisch te koken. Verklaar hen tot stom, intolerant en saai (op een feestelijke, gezellige manier natuurlijk) en laat ze de drank meebrengen.
5. Magnetron-momentje
De laatste optie: vraag de veganist zijn eigen eten mee te brengen. Dat zal hij absoluut begrijpen. Ik bied het ook altijd aan. Maar heel eerlijk gezegd? Ik vind het naar! Ik zou veel liever helpen koken of een gerecht voor iedereen meebrengen. Vaak hebben dit soort diners een overkoepelend idee of een samenhang van gerechten (tenminste, bij mij wel) en dat is niet te vervangen door simpelweg eenzelfde aantal gangen maar dan veganistisch. (Verder jat ik graag van de borden van anderen, dus is het leuk als daar ook iets jatbaars op ligt dat niet uitgedroogde garnering is.)
Maar als jouw veganist bijvoorbeeld een control-freak is of al fysiek onpasselijk wordt als hij een kaasschaaf ziet vindt hij dit misschien wel de fijnste oplossing.
Ik hoop dat deze tips, in hun voordehandliggendheid, wat vega’s en omni’s door de kerstdagen heen kunnen helpen. Zelf zie ik met beven en enthousiasme uit naar eerste kerstdag bij de familie Omnivoor. En tweede kerstdag mag mijn familie zich aan mijn genade onderwerpen!
June 2nd, 2011
Macaroni met ketchup gaat ook vervelen.
Dus, je hebt al met je veganist ontbeten en geluncht, en nu heeft hij alweer honger (leuk he, voedsel met een lage caloriedichtheid). Paniek!
Gelukkig is er iets waar je altijd op terug kunt vallen en dat is het veganistische equivalent van “aardappelen, groente, vlees”. Tripjes naar exotische winkels niet noodzakelijk, eindeloze variatie zo geregeld: a grain, a green, and a bean. Oftewel iets graans, iets groens, en iets boons. Van mij mag “kruiden” ook in het rijtje maar dat allitereert/rijmt nou eenmaal niet lekker.
Dus, hoe werkt dat in de praktijk? Heel makkelijk: verdeel je keukenkast of boodschappenmand in drie secties:
Graan: rijst, pasta, tarly, couscous, noedels, brood… neem als het enigszins kan de volkoren/zilvervliesversie, daar zitten voedingsstoffen in waar je altijd meer van kan gebruiken en een veganist al helemaal.
Groen: alles kan, natuurlijk, dingen als paprika, courgette, tomaat, wortel en prei zijn lekker makkelijk.
Boon: Zie het hele schap potjes in de supermarkt. Vergeet vooral ook de linzen niet. Overigens is zelf koken vanaf gedroogd zowel goedkoper als (veel) lekkerder, maar dat kost wel tijd (een nacht weken plus drie kwartier koken is standaard).
Dit combineert dan bijvoorbeeld tot rijst met linzen, tomatenpuree en Italiaanse kruiden, met daarnaast een bergje geroerbakte paprika-in-drie-kleuren. Of couscous gemengd met stukjes gekookte wortel, samen met prei, champignons en witte bonen met een scheutje ketjap. Of gebakken plakjes aubergine met daarop een schepje tarly en gebakken gerookte tofu (tofu is soja is boon) met courgette.
Dit zijn allemaal simpele, “doordeweekse” opties die echt lekker worden door er kruiden bij te gooien of het graan-gedeelte te koken in bouillon of zo. Vasthouden aan de drie pijlers hoeft echt niet altijd, maar het is bijna automatisch een garantie voor een qua voedingswaarde volledige maaltijd (met voldoende eiwit, vitamines, etc) en dat is wel lekker makkelijk.
Door in deze termen te denken kun je gewoon een supermarkt inlopen en daar beslissen waar je zin in hebt. Extra voordeel: doorgaans staan de granen, bonen en verse groenten vlakbij elkaar en de zuivel- en vleesafdeling kun je overslaan (tenzij je sojayoghurt als toetje wil of zo). En dan noemen ze vega-koken ingewikkeld ;)
June 2nd, 2011
Ik houd nogal van spontane acties. Mijn lichaam houdt nogal van regelmatig gevoederd worden. Die twee dingen gaan niet altijd even goed samen, en dit is nou één van de verrassend weinige punten waar veganist zijn echt verrekte onhandig is.
Vorig jaar studeerde ik in twee verschillende provincies en woonde en werkte in een derde, met als meest nuttige gevolg dat ik van elk traject treinreis in de driehoek Den Haag-Amsterdam-Utrecht weet welk formaat kant-en-klaar-salade je in die tijd een beetje rustig op kunt eten.
Nu wil het geval dat veganisten volgens het gerucht alleen maar sla eten, maar er ondertussen geen enkele maaltijdsalade in de supermarkt veganistisch is. Je bent daardoor al snel veroordeeld tot (droog) brood met een banaan en/of een zakje sla zonder dressing. SAAI.
Vandaar: vega onderweg. Recepten voor de minder honkvaste vega. Het vereist een beetje planning, maar heeft weer als voordeel dat je altijd weet wat je in je mond stopt. En voorbereid bent op calamiteiten. De volgende keer dat je na een concert van de Toppers om 2 uur ‘s nachts vaststaat op Leiden Centraal heb JIJ lekker een gezonde maaltijd, ha!
February 17th, 2011
Ik was van plan iets grappigs en informatiefs te schrijven over alle verschillende soorten veganisten die er rondlopen. Maar ik vond het te deprimerend.
Het is, denk ik, vaak erg handig om te weten wat voor motivering iemand heeft om geen dierlijke producten te eten. Sommige ethische veganisten, dat zijn de mensen die primair vanwege dierenrechten veganist zijn, zullen wel iets met melk erin eten als het alternatief weggooien is, omdat ze het niet nutteloos verloren willen laten gaan. Mensen die vanwege algemene gezondheidsredenen veganist zijn willen soms bij uitzondering wel eens “gepland” afwijken als ze bijvoorbeeld bij iemand op bezoek zijn, net zoals veel gezondheidsfreaks ook wel eens een patatje halen. Medisch veganisten die behoorlijk direct ziek worden van dierlijke producten hebben liever een avond honger dan een boterham met kaas.
Als je kookt voor een veganist is dat belangrijke informatie, dus vraag ernaar.
Maar dan de volgende stap.
Ik heb een grote sympathie voor ethisch veganisten. Maar dat is niet mijn primaire motivatie om geen dierlijke producten te gebruiken. Ik moet wel zeggen dat ik geneigd zou zijn om naar niet-leren schoenen te zoeken als de mijne aan vervanging toe zijn, maar als ik morgen niet meer ziek zou zijn zou ik bij de volgende Italie-trip de buffelmozzarella niet kunnen laten liggen. Een deel van de ethisch veganisten vindt mij daardoor geen “echte” veganist en, nou ja, dat mag natuurlijk – wat anderen ervan vinden verandert niks aan mijn leven. Maar ze kunnen soms ook als een zwerm horzels neerdalen op ex-veganisten of anderen die niet “voldoen” en dat vind ik jammer. Je schiet er niks mee op.
Er zijn ook mensen die mijn veganisme accepteren omdat ik er “niets aan kan doen” maar van andere mensen vinden dat ze maar gewoon moeten eten wat de pot schaft. Daar heb ik om twee redenen moeite mee. Ten eerste kan ik gewoon dierlijke producten eten, en veel mensen in mijn situatie doen dat ook. Sommigen reageren er minder sterk op en anderen vinden het niet de moeite van het dieet aanpassen waard. Een keuze heb je altijd. Het is mijn keuze om dit te doen, en je mag gerust mij irritant vinden als je apart voor me “moet” koken, niet mijn immuunsysteem. (Je mag ook gerust niet voor me koken, ik heb HEEL veel magnetronbakjes, al waardeer ik de mensen die het wel doen enorm.)
Het tweede deel van deze instelling waar ik moeite mee heb is het niet accepteren van de keuzes van ethisch veganisten. Ja, het is onhandig als je apart moet koken. Nee, misschien snap je niet waarom ze het doen. Ja, sommige (die ben ik trouwens nog nooit in persoon tegengekomen) ethisch veganisten kunnen prekerig en vervelend doen. Maar moraliteit is geen absoluut ding. Er zijn op de wereld genoeg gebruiken die in hun context normaal zijn, maar die wij westerse bleekscheten absoluut onacceptabel vinden. Zou je daar aan mee doen om een goede gast te zijn? Of zou je liever hebben dat je zonder al te veel gezeur toestemming kreeg om langs de kant te staan bij het spektakel?
Zo, dat was mijn dosis “laten we allemaal lief voor elkaar zijn” van vandaag :) Ik loop nog vier restaurantbesprekingen en vele eettips achter op schema, dus binnenkort kunt u met uw nu nog meer geaccepteerde knuffelvega moeiteloos aan eigen of gehuurde dis.
January 6th, 2011
Toevallig had ik het er vandaag nog met een vriend over dat Nederlanders lunchen met brood, al dan niet van huis meegenomen. In andere landen vindt men dat buitengewoon vreemd. Maar vanwege die traditie is de lunch waarschijnlijk nog wel het makkelijkst als het om vegavoederen gaat: halfje bruin, pot jam, klaar. (In de aflevering “ontbijt” staat iets meer over broodbeleg.)
Wil je echter een stap verder, dan kan dat ook best makkelijk. Doe een paar pitabroodjes in de toaster, hummus er in (dat is kikkererwtenpasta, in bijna elke supermarkt in de koeling, bij de Turkse groenteboer, of maak het supermakkelijk zelf met het nog volgende recept), wat dungesneden groente (paprika, witlof, gebakken champignons…) en/of falafel (deze week in de aanbieding bij de appie) en je hebt echt een lekker broodje.
Er zijn ook mensen die lunchen met salades. Zelf doe ik dat nooit want daar heb ik te veel honger voor, maar het is natuurlijk wel makkelijk te veganiseren. Om aan eiwitten te komen kun je er (witte) bonen of noten (cashews, walnoten, pecans…) door doen. Gekookte pasta doet het ook goed als extra vulling en avocado’s zitten vol gezonde vetten en dus energie voor de rest van de middag. Vergeet de balsamico-azijn niet. Alles wordt beter met balsamico. (En mocht je van plan zijn het te gebruiken: vergeet de worcestershire sauce vooral wel. Zit vis in.)
Samen met de vorige aflevering heb je je vega nu al een halve dag doorgeloodst. Gefeliciteerd! Een hele prestatie. Het volgende stukje wordt een intermezzo over hoe je al je hokjesgeestlusten kunt botvieren op veganisme, oftewel, wat voor soorten en maten zijn er en hoe kom je er achter wat jouw veganist er voor eentje is? (Tipje van de sluier: vragen.)
December 31st, 2010
Gefeliciteerd, je hebt een veganist aan de haak geslagen, of in het vizier om aan de haak te slaan, of in je commissie/roeiteam/bridgeclub/als mentor op de schietvereniging, en die veganist komt binnenkort bij jou thuis (of dat hoop je) en heeft HONGERRRR.
Help! Wat te doen?
Geen nood, hier is de serie “voeder een vega”. Een spoedcursus veganisme voor hen die dat niet zijn. In de eerste aflevering: ontbijt! (Dit was op verzoek. Geen idee waarom die vrijgezel van mijn leeftijd dat wilde weten.)
Niet alle veganisten zijn hetzelfde, natuurlijk. Sommigen hebben een hekel aan sojamelk, en mij hoef je geen rijstmelk voor te zetten (gatverdegatver!). Sommigen houden van zoet en anderen niet. In dat opzicht zijn het net normale mensen (ze doen alsof, hoor). Het makkelijkst is altijd vragen. Maar dat gezegd hebbende, hier een paar tips. Dan kun je ook dingen voorstellen en kom je geïnteresseerd en meedenkend over, schijnbaar een erg goede methode om het ontbijt-stadium ook daadwerkelijk te bereiken.
Muesli
Ik ben zelf een groot muesliliefhebber, en eet het met soja-chocolademelk (dat staat doorgaans naast de houdbare melk in de supermarkt). Bonuspunten voor extra fruit (banaan, peer, appel, bosbessen…), stukjes kokos… de mogelijkheden zijn eindeloos! Als je veganist niet van melkvervangers houdt: muesli met vruchtensap is ook lekker.
Let wel op! Veel “krokante muesli” (cruesli etc) is gemaakt met honing, en dat eten de meeste veganisten niet. Ook toevoegingen als chocola zijn zelden veganistisch. Er is zat veganistische chocola, alleen niet in muesli. In de regel is het bij alles met meer dan één ingrediënt slim om bij de inhoud te kijken of het kan.
Brood
Brood is een makkelijke optie (geen melkbrood… en check even op weipoeder). Het enige wat je nodig hebt is plantaardige margarine (doe voor de zekerheid zonder “gemodificeerde” soja, want de gemiddelde veganist is ook anti-gentech) en jam, hagelslag (even checken op melkpoeder, wij hebben “Thijsje” van de Vomar), pindakaas… als je het aandurft valt er in natuurwinkels ook enorm veel te vinden (amandelpasta, vega-chocopasta, paté). In bijna alle vegetarische “boterhamworst” etc. zit ei, dus dat valt af. Mis je gelukkig niet veel aan.
Weekend
Als je wat meer tijd hebt kun je ook echt de keuken induiken. Veganistische wentelteefjes maak je met een mengsel in de verhouding 1 dikke eetlepel bloem per 200 ml sojamelk. Brood dippen, bakken, en te eten met suiker en kaneel, of jam (of pindakaas, maar daar ben ik geloof ik raar in). Ze smaken iets zoetiger dan “normale”.
Houd als je lekkere broodjes haalt rekening met melk/eieren/roomboter.
Pannenkoeken kunnen ook, als je dat als ontbijt beschouwt: gewoon een liter sojamelk door het meel kloppen. Het bindt zelf, dus eieren zijn niet nodig.
Ontbijtkoek is heel vaak veganistisch! Controleer het wel altijd even.
Havermout is iets waar ik zelf dol op ben (gemaakt met water en vruchten uit de vriezer), maar daar zijn mensen vaak heel specifiek in. Je kunt natuurlijk altijd een maak-je-eigen-havermout-feestje houden.
Dit zijn een paar aanknopingspunten waar je hopelijk iets mee kunt. Je eigen vega zal waarschijnlijk al erg blij zijn dat je de moeite doet, dus wees vooral niet bang. En tenslotte: het ontbijt is mijn favoriete maaltijd, dus ik stel tips ook altijd op prijs :)